नवलपरासी,१९ फागुन
लुम्बिनी प्रदेश सरकारको बाली विज्ञान प्रयोगशालाको जिम्मेवारी सम्मालिदै आएका बरिष्ठ उपसचिव अवकाश लिएर आफ्नै बाली उपचार चिकित्सा तथा उपचार केन्द्र सञ्चालनमा ल्याएका छन् । सरकारी सेवा गरेर अवकाश लिए पछि पनि आफ्नो ज्ञान र सिपलाई किसानका लागि उपयोगी हुने गरि जिल्लाको प्रतापपुर गाउपालिकामा भुतपुर्व बरिष्ठ उपसचिव देवेश कुमार मिश्रले उतm उपचार केन्द्र सञ्चालनमा ल्याएका हुन् ।
पशु रोग सम्बन्धि विभिन्न सेवा केन्द्रमा चिकित्सक भए पनि बनस्पति जन्य बालीनालीमा आउने गरेको समस्यालाई कम आकलन गरिने र समान्य लापर्वाहीले पनि किसानले नोक्सानी ब्यहोर्ने अवस्था अहिले पनि विद्यमान रहेको छ । लक्षणको आधारमा अहिले पनि उपचार गर्ने गरिएको छ, उनले भने, तर कारणको आधारमा उपचार गरियो भन्ने किसानको नोक्सानी हुदैन वा कम हुन्छ । यसले गर्दा आफुले जानेको र अनुभवले सिकेको कुरालाई उपचार केन्द्र मार्फत किसानलाई सिकाउन सकिन्छ भनेर यो काममा लागेको उनको भनाई थियो । केन्द्रमा मसुरोको पात डढ्ने गरेको भन्दै उनका उपचार केन्द्रमा औषधी लिन आएका किसानलाई बालीको नमुना ल्याउन लगाएको बताए ।
सम्बन्धित किसानलाई कुनै रोग लागेर सो समस्या आएको हो कि भनि भ्रममा थियो । तर नमुना झिकाए पछि मसुरोको पातमा भित्रबाट स साना मसिाना किराले पात खाने गरेको अवस्थामा भेटियो । मसुरोमा रोग नलागेर किरा पो लागेको भनेर किसानले थाहा पाए,जस्ले गर्दा किरा मार्ने विषादी लिएर गए । यदि अन्य समान्य एग्रो पसलमा लक्षणको आधारमा अन्दाजी औषधी लगेर झर्केको भए उल्टै बालीलाई नोक्सानी हुन सक्थ्यो, उनले भने,तर यसले गर्दा मानिस र पशुको चिकित्सा जस्तै बाली चिकित्सा पनि आवश्यक छ । बाली चिकित्सालाई उत्प्रेरित गर्नका लागि पनि आफुले उपचार केन्द्र खोलेको सुनाए । आफु अवकाश प्राप्त कर्मचारी हो । सरकारले आफुलाई सेवा निवृतिभरण (पेन्सन) दिइने गरेको छ । यदि घरमा मात्रै बसिदिएको भए पनि हुन्थ्यो,उने थपे,तर आफुले अहिलेसम्म सरकारी सेवामा रहेर प्राप्त गरेको ज्ञान र अनुभुति किसानलाई बाड्नका लागि यो उपचार केन्द्र खोल्ने योजना बनाएको हुँ ।
पेन्सन पाउने भए पनि किन काम गरिरहेका छन ? भनेर भन्ने मानिसको पनि कमि छैन् । तर सरकारी सेवामा पाएको अनुभव र ज्ञान वितरणका लागि भन्नेले जे सुकै भनुन् उनले भने,तर किसानको सेवा गर्न पाइएकोले आफु सन्तुष्ट छु । अहिले धेरै किसानमा यो जागरण आउन थालेको छ कि बालीमा देखिने समस्या त्यसै गएर औषधी वा विषादी ल्याउने र छर्कने काम छाड्नु पर्छ । खेतमै चिकित्सक बोलाएर परिक्षण गराई मात्र बाली उपचार गराउनु पर्छ वा नमुना जँचाएर उपचार गर्नु पर्छ । यस्ता कार्यक्रम स्थानिय सरकार र प्रदेश सरकार वा संघिय सरकारले पनि अगामी दिनमा बाली उपचारका लागि चिकित्सा सेवा उपलब्ध गराउन अभियान चलाउनु पर्ने उनको भनाई थियो । अवकाश पाउने वित्तिकै उनलाई रामग्राम नगरपालिको कृषि विज्ञ कार्यदलको संयोजक समेत नियुतm गरेको छ ।
रामग्राममा आवश्यक परामर्श गरि अहिले आफ्नै उपचार केन्द्र प्रतापपुरमा सञ्चालनमा ल्याएको कार्य सराहनिय भएको सेवाग्राहीले समेत महशुस गर्न थालेका छन् । प्रतापपुर गाउपािलका ९ स्थित आसिर्वाद एग्रो सप्लायर्समा उपचार बाली उपचार गर्दै आएका मिश्रले भने, अहिले गाउपालिकाले आफ्नै माटो परिक्षण प्रयोगशाला पनि सञ्चालनमा ल्याउदैछ । त्यसमा समेत सहजीकरण गर्न सकिने उनको भनाई रहेको छ । लामो समय देखी बाली संरक्षण र प्लान्ट इन्सपेक्टरको रुपमा काम गरेका थिए । उनी केही समय आफ्नै जिल्लामा कृषि ज्ञान केन्द्रको प्रमुख भएर पनि काम गरेका थिए । तर सरकारी निकायमा बसेर काम गर्नु भन्दा अहिलेको अवकाश पछिको पनि किसानसँगको सहकार्य रमाईलो भएको अनुभुति सुनाएका थिए ।
किसानलाई सरकारी निकायबाट सेव
ा गर्न खोजे पनि धेरै विधि र प्रकृयाको जटिलता रहेको छ, उनले भने,तर अहिले आफ्नो विज्ञताले किसानलाई तुरन्तै राहत दिलाउने अवस्था देखिएको छ । किसानहरुको पनि सन्तुष्टि बढदै गएको छ । हाल दैनिक १० देखी १५ जना किसान आउने गरेका छन् । पछि किसानले सेवाबारे बुझदै गए पछि बढदै जानेमा आफु आशावादी भएको बताए । स्थानिय सरकारले पनि जसरी आधारभुत अस्पतालबाट मानिसको चिकित्सा सेवा दिईने तर्फ लागेको छ । पशु अस्पताल र क्लिीनिकहरु पनि खुल्नेक्रम छ,त्यसै गरि बालीका लागि पनि कृषि प्राविधिकलाई चिकित्सय पद्यतीको आधारभुत तालिम प्रदान गरि सञ्चालनमा ल्याउनु पर्ने उनको सुझाव रहेको छ ।
