नवलपरासी,१० फागुन,
जिल्लाका उद्योगी ब्यवसायी तथा अन्य धितोपत्रसँग सरोकार राख्नेलाई धितोपत्र बजार तथा बस्तु विनिमय बजार सम्बन्धी लगानीकर्ता साक्षरता तथा सचेतना अभिवृद्धि गरिएको छ । धितोपत्र बोर्डको आयोजना तथा उद्योग बाणिज्य संघ नवलपरासीको सहकार्यमा उतm कार्यक्रम गरिएको हो ।
धितोपत्र बोर्डले पहिलो चरणमा राजधानी बाहिरका सुदुर पश्चिम प्रदेश र लुम्बिनी प्रदेशको ९ स्थानमा धितोपत्रसम्बन्धि लगानी प्रवद्र्धन गर्ने उदेश्यले सचेतना अभिवृद्धि कार्य गरिएको बोर्डका कार्यकारी निर्देशक डा.नवराज अधिकारीले जानकारी गराएका थिए । धितोपत्रको कारोबारमा सहभागी हुन चाहने तर प्रयाप्त सुचना र जानकारी नहुदा समस्यामा पर्ने गरेका कारणले पनि यस्तो सचेतना कार्यक्रम गर्न थालिएको उनको भनाई थियो । आवश्यकता अनुसार नेपाल धितोपत्र बोर्डले प्रादेशिक कार्यालय समेत खोलेर सहजीकरण र नियमन गर्ने योजना रहेको सुनाएका थिए । उनले एसएमईज प्लेटफर्मबारे समेत जानकारी गराए । साना तथा मझौता उद्योगमा ८० प्रतिसत रोजगारी छ । तर लगानी भन्ने २० प्रतिसत मात्र रहेको सुनाउदै उनले साना तथा मझौला उद्योगमा पुँजि परिचालन हुन नसकेको बताएका थिए ।
धितोपत्र लगानीमा १० कित्ता जारी गरेर सोझासाझासँग लगानी गर्न लगाउदा लगानी निरुत्साही भएको हुदा कम्तीमा ५ सय कित्ता भन्दा कमको लगानी गर्न नहुने उनको राय थियो । समग्रमा वित्तिय ज्ञान तथा सिप मनोवृति ब्यवहारलाई वित्तिय साक्षरता भनिन्छ । जस्मा आम्दनी,बचत,खर्च,लगानी र बजेट प्रणालीहरु पनि हुन्छ । सिमित वित्तिय साधन र श्रोतको उच्चतम प्रयोग गराउनका लागि वित्तिय साक्षरता जरुरी छ, उनले भने, तर नेपालमा समान्य साक्षरता ७६.२ प्रतिसत छ,जस्मा वित्तिय साक्षरता ५७.९ प्रतिसत मात्र रहेको छ । यसले गर्दा पनि लगानी गर्नेले जोखिम र प्रतिफलबारे धेरै जानकारी नै नभई लगानी गर्ने गरेको हुदा लागनी र प्रतिफल हेरेर मात्र लगानी गनै सुझाव दिइएका थिए ।
नेपालको वित्तिय प्रणालीको जानकारी गराउदै उनले वित्तिय बजारमा पुँजि बजार,मुद्रा बजार,बीमा,गैर बैकिँग सस्था र सहकारी क्षेत्रले लगानी गर्दै आएको जानकारी गराएका थिए । यि निकायलाई नियमन गर्ने क्रमशःपुँजी बजारलाई धितोपत्र बोर्ड,मुद्रा बजारलाई नेपाल राष्ट्र बैंक,बीमालाई बिमा बोर्ड,गैर बैकिँग क्षेत्रलाई नेपाल सरकार र सहकारीलाई सहकारी विभागले गर्ने गरेका छन् । वित्तिय बजारलाई परिचालन गर्न यि सबै निकाय सक्रिय र प्रभावकारी ढंगले काम गर्नु पर्नेै उनले औल्याएका थिए । उनले गैर बैकिँग क्षेत्रसँग पनि खर्बौ रुयिया छन्,तर प्रभावकारी ढंगले परिचालन हुन नसक्दा वित्तिय बजारलाई असर पारिरहेको छ । गैर बंकिँग सस्थामा कर्मचारी संचय कोष,नागरिक लागनी कोष,निक्षेप तथा कर्जा कोष र समाजिक सुरक्षा कोष रहेका छन् । यिनीहरु पनि राम्ररी परिचालन भएमा बजार वित्तिय बजार स्थिरता हुने उनको भनाई थियो ।
नेपालमा वित्तिय बजारको ठूलो सम्भावना रहेको औल्याउदै उनले भने ,वित्तिय बजारमा मुद्रा बजार जुन नेपाल राष्ट्र बैंकले नियमन गर्छ, पुँजि बजार र बस्तु बिनिमय बजारले पनि वित्तिय परिचालनमा भुमिका खेल्ने गरेको बताएका थिए । धितोपत्र बजार २०६३ अनुसार प्राथमिक बजार र दोश्रो बजार भनेर काम हुदै आएको छ । धितोपत्र बजार पनि नेपालमा ठूलो सम्भावना रहेको क्षेत्र हो,उनले थपे,तर यसबारे सबैलाई जानकारी छैन् । यसबारे प्राप्त जानकारी आवश्यक रहेको औल्याउदै उनले १६ शताब्दीको औद्यौगिक क्रान्ति र हाल २१ शताब्दीको सुचना प्रविधिको क्रान्ति भई रहेका छन् । सुचना प्रविधिको क्रान्तिमा धितोपत्र बजारको ठूलो योगदान रहेको उनले बताएका थिए । धितोपत्रबारे जानकारी गराउदै उनले पहिलो सार्जजनिक निस्कासन (आईपिओ) खुल्छ । त्यस पश्चात पनि धितोपत्र थप निस्कासन,धित्तोपत्र सेयर निस्कासन,परिपत्र विधिद्धारा धित्तोपत्र निस्कासन,बोनस सेयर निस्कासन र बोर्डबाट स्वीकृत निस्कासन गरि ६ प्रकारको हुन्छ । सेयर बजारमा निरन्तर लगानी गर्नेले यि निरन्तर सुविधा पाउने गरेका हुन्छन् ।
धितोपत्र लगानी गर्न चाहनेले पहिला दिर्घकालिन लगानीकता हुने सोच हुनु पर्छ र कम्तीमा पनि दुई बर्ष होल्ड गर्न सक्नु पर्छ । यसले फाईदा पुर्याउने उनले सुझाव दिइएका थिए । नवलपरासी जिल्ला औद्योगिक क्षेत्र बन्दै गएको छ,उनले भने, यहाँका उद्योगहरुले पनि बैक कर्जा भन्दा सिधा सर्वसाधारणलाई आईपिओ खोजेर पुँजि संकलन गर्ने आधार धित्तोपत्र हो । यसका लागि धित्तोपत्र बोर्डले सहजीकरण गर्ने उनले बताएका थिए । १ करोडको कम्पनीले पनि २० करोड पुँजि संकलन गर्न सक्छ । यसका लागि आवश्यक प्रकृया पुरा गरेर धित्तोपत्र बोर्डसँग अनुमति लिई खोल्न पाउने बताएका थिए । बैंकले कर्जा नदिन पनि सक्छ,उनले थपे,तर कुनै कम्पनीले आवश्यक सबै प्रकृया पुरा गरेर ल्याएमा धित्तोपत्र बोर्डले आईपिओ जारी गर्न र अन्य सेयर निस्कासनका लागि अनुमति दिनै पर्छ । यसले गर्दा छरिएर रहेका पुँजिलाई एकत्र गरि उत्पादन गर्न सकिने उनको भनाई थियो । कार्यक्रममा उद्योग बाणिज्य संघका केन्द्रिय सदस्य केशव भण्डारीले यो धितोपत्र लगानी सम्बन्धि जानकारी सबैलाई हुन आवश्यक रहेको औल्याएका थिए । संघका अध्यक्ष ओम प्रकाश अग्रहरीले सहभागिहरुलाई स्वागत गर्दै यस्ता सचेतना बेला बेलामा आवश्यक रहेको बताएका थिए ।
