नवलपरासी,२ भदौ
नेपालको बोधगया चिनाउदै प्राचिन अनोमा (गण्डकी) नदी किनारको अनोमाघाट बर्षेनी डुबानमा पर्ने गरेको हुदा सो क्षेत्रको विकास पुर्वाधार बनाउनु पुर्व अग्लो बनाउन आवश्यकता स्थानियले औल्याएका छन् । जिल्लाको सुस्ता ५ स्थित ठाढीघाटले परिचित अनोमाघाट तिन महिनासम्म नदीमा आउने बाढीले डुबान गर्ने हुदा सो स्थान अग्लो बनाउनु पर्ने स्थानिय संजिव शर्माले औल्याएका हुन् ।
उनका अनुसार अनोमाघाट बर्षायाममा डुबानमा पर्ने गरेका छन्,उनले भने, अनोमाघाटमा रहेको बुद्धको मुर्ति तथा अन्य साँधु सन्तहरु बस्ने भवनहरुको वरिपरि पानीले घेर्ने गरेको छ । पानीमा बग्दै आउने सर्प लगायतका किरा फट्याँग्राहरुले ति स्थानमा बस्नेलाई जोखिम देखिन्छ । अनोमाघाट प्रचारमा आए देखी त्यहा बाहिरी पर्यटक तथा अनुसंधानकर्ताहरु आउन थालेका छन्,तर उनीहरुले बस्ने बास स्थान नै शुरक्षित नभए पछि कसरी पर्यटन प्रवद्र्धन हुन सक्छ । प्रचार प्रसार भए पछि पर्यटक तथा तिर्थयात्री आउने गरेका छन्,उनले थपे,तर डुबानमा पर्ने गरेका अनोमाघाटमा ध्यानअभ्यास,स्थान,पुजापाठलाई नै समस्या भएको देख्न सकिन्छ । अनोमाघाट देखी १ सय मिटर दुरीमा घर रहेको शर्माले अनोमाघाटको इतिहास र महत्व जुन आधारले महत्वपुर्ण बनेको छ,सो अनुसार सरकारी स्तरबाट लगानी भएको देखिएको छैन् । गाउपालिकाले गुरुयोजना समेत बनाएको सुनिएको छ,उनले भने,तर गुरुयोजना अन्तरगत हुने कार्यहरु गर्नु पुर्व सो स्थानलाई पुरेर अग्लो बनाउनु पर्ने देखिन्छ । कम्तीमा दुई मिटर नेपाल बाँध बराबरको उचाई वृद्धि गरि मात्र कुनै काम थलिनु दिर्घकालिन हुने उनले बताए ।
तर केही बर्ष पहिला लुम्बिनी प्रदेश सरकारले सोही स्थानमा रंगशाला बनाएको देख्न सकिन्छ,उनले भने, बाढीको बेला ति रंगशाला पनि डुब्ने गरेको छ । खाल्टोमा पुर्वाधार बनाएर मात्रै के गर्ने ? बर्षायाममा जब डुबानको खत्तरा रहेको छ । सिद्धार्थ गौतम गृह त्याग (महाभिनिष्क्रमण) लिई शाक्य राज्यको राजधानी कपिलबस्तुबाट कोलिय राज्य हुदै कोलिय राज्यको पुर्वि सिमामा पुगेका थिए । अनोमा नदी पुर्वको भाग तत्कालिन मगध राज्य अधिनस्त थियो । मगधमा जानका लागि सैनिक अनुमति चाहिएको थियो । तर रातीको बेला कसैलाई जानकारी नदिई गृह त्याग गर्ने सिद्धार्थ पुनः कपिलबस्तु फर्कने मनस्थितीमा थिएनन् । तर विकल्पको रुपमा के थियो भन्ने मगधमा सन्यासीलाई कुनै प्रकारको रोकतोक थिएन ्।
सो विकल्प उनका सारथी छन्नाले सुझाए पछि उनी सन्यास धारण गर्न तयार भए र कपाल मुण्डन गरि सन्यास धारण गरे र मगध तर्फ प्रस्थान गरे । आफ्नो राजषी पोशाक र घोडा कन्टकलाई सारथी छन्ना मार्फत कपिलबस्तु फर्काई दिए । सात बर्षको निरन्तर तपस्या गरे पश्चात उनले बोधगयामा बोधी अर्थात ज्ञान प्राप्त गरे । बोधी प्राप्त गर्ने बोध गयाको प्रस्थान विन्दु अनोमाघाट भएको हुदा नेपालको बोधगया भनेर त्यसलाई सुस्ता गाउपालिकाले बौद्धतिर्थ स्थलको रुपमा विकास गर्न अग्रसर भएको छ । यता स्थानियको सुझाव अनुसार नै अगामी दिनमा काम गरिने प्रतिवद्धता गाउपालिलकाका प्रमुख प्रशासकिय अधिकृत बुद्ध प्रकाश पौडेलले बताए । स्थानिय स्तरमा सस्थागत रुपमा संगठित भई स्थानियले पनि उत्तरदायित्व लिई विकास कार्यमा लाग्न उनले आग्रह समेत गरेका थिए ।
