नवलपरासी,२९ साउन
जलवायु परिवर्तनका कारक पहिचान गरि जलवायु अनुकुलनका कार्यमा सबैको सहकार्य हुन आवश्यक रहेको सुस्ता १ नवडिहवामा सरोकारवाला सस्थाका प्रतिनिधिले बताएका छन् । नेपाल रेडक्रम सोसाईटी,परासी प्रेस क्लब र सुस्ता गाउपालिकाको सँयुतm आयोजनामा भएको सँवाद कार्यक्रममा सहभागिहरुले सो कुरा बताएका हुन् ।
स्वच्छ सुस्ता,स्वस्थ्य सुस्ता,वायु प्रदुषण हामा्रे साझा दायित्व विषयक संवाद कार्यक्रममा वतmाहरुले जलवायु परिवर्तनले थुप्रै चुनौतीहरु थप्दै गएको औल्याएका थिए । सुस्तामा वायु जल प्रदुषणको प्रभाव धेरै रहेको हुदा यसलाई सबै मिलेर कार्ययोजना बनाई काम गर्नु पर्ने भनाई वतmाहरुको थियो । वायु प्रदुषणमा उद्योग कलकारखाना मात्रै नभई सर्वसाधारण किसानलाई पनि कुरा बुझाउन नसक्दा अज्ञानताले पनि प्रदुषण बढने गरेको गाउपालिका अध्यक्ष टेकनारायण उपाध्यायले बताएका थिए । प्रदुषण हुन नदिइनु र त्यसको कारक तत्व पहिचान गरि कार्ययोजना बनाउने कार्य गाउपालिकाले गर्ने प्रतिवद्धता जनाउदै उनले गाउपालिकाको मात्रै दायित्व नभएकोले यसमा संघ सस्था तथा प्रेस जगतको भुमिका र आवश्यकता उत्तिकै रहेको उनले औल्याएका थिए ।
उद्योग कलकारखानाको धुवाँ धुलोको प्रदुषण छ छदैछ, उनले भने, सर्वसाधारण किसानले पनि पराल,उखुको पात पत्तिगँरलाई जगाउने कार्यले बायु प्रदुषित हुदै गएको हुदा सर्वसाधारणमा जानकारी हुन आवश्यक देखिएको उनले जानकारी गराएका थिए । उद्योग कलकारखानाबाट हुने प्रदुषण नियन्त्रणमा गाउपालिकाले मात्रै रोकेर नरोकिने अवस्था रहेको हुदा यसमा लुम्बिनी प्रदेश सरकार र संघिय सरकारका निकायले समेत काम गर्नु पर्ने आवश्यकता देखिएको छ, उनले भने, गाउपालिका स्तरबाट गर्न सक्ने कार्य गर्ने नै छ । यसका लागि गाउपालिकाले नीति कार्यक्रम,बजेट बिनियोजन समेत गर्ने र त्यसका लागि प्रेस र संघसस्थाले समेत सहकार्य गरेमा धेरै मात्रामा प्रदषण नियन्त्रण गर्न सकिने उनले विश्वास ब्यतm गरेका थिए ।
जनताको सबै भन्दा नजिक स्थानिय सरकारको रुपमा गाउपालिका नै रहेको हुदा कुनै पनि बहानामा पन्छिन नहुने नेपाल रेडक्रस नवलपरासी शाखाका सभापति राजेन्द्र अग्रहरीले बताएका थिए । अहिलेको गाउपालिका सरकार सरह बनेको छ, यसलाई स्थानिय स्तरको विधायकिय अधिकार पनि छ । नीति नियम र कानुनको निर्माण गर्न सक्छ, त्यसलाई लागु गराउनका लागि स्थानिय संघ सस्था र प्रेसको सहयोग लिन सक्छ, उनले थपे,तर काम शुभारम्भ तँ गर्न पर्यो,गाउपालिकाले काम शुरु गर्ने,सबैलाई आह्वान गरे पछि सहयोगी हातहरु आउन थाल्ने उनको भनाई थियो । रेडक्रसकै सहकार्यमा सुस्तामा अहिले जलवायु प्रतिरोधात्मक स्वास्थ्य प्रणाली सुदृढिकरण परियोजनाले काम गरिरहेको उनले जानकारी गराएका थिए ।
वायु प्रदुषणले जनस्वास्थ्यमा गम्भिर असर पर्ने गरेको प्रस्तुतिकरण समेत भएको थियो । जस्मा फोक्सोमा असर,दम,सिओपिडि,ब्रोन्काईटिस,फोक्सो क्यान्सर,मुटुमा असर,मस्तउष्कमा असर स्टोक,बालबालिकाको बौद्धिक विकासमा कमि,अन्या आँखा पोल्ने,छालाको एलर्जी गर्भवति महिलामा गर्भपतन लगायनको जोखिम देखिएको समेत जानकारी गराइएको थियो । प्रदुषण नियन्त्रणका लागि त्रिसुत्रिय अवधारणा प्रस्तुत गरिएको थियो । जस्मा पहिलो नीतिगत र कानुनी ब्यवस्था जुन गाउपालिको गर्नु पर्ने देखिन्छ । त्यसै गरि प्रविधि र पुर्वाधार प्रयोग सफा प्रविधि र हरित पुर्वाधार निर्माण गर्नु पर्ने आवश्यक छ । जनचेतना र नागरिक सहभागितामा हामी सबैको सक्रियता आवश्यक रहेको बताइएको थियो ।
जस्मा प्रेसले तथ्याँकलाई मानवीय संवेदनासँग जोड्ने,खोजमुलक र वैज्ञानिक रिपोटिँग गर्ने,विकल्पहरुके बारेमा जानकारी प्रवाह गर्ने,नीगित प्रतिवद्धताको निरन्तर निगरानी गर्ने,सार्वजनिक संवादको लागि मञ्च प्रदान गर्ने र निरन्तर अभियान र पैरवीलाई पत्रकारिताको मार्फत काम गर्नु पर्ने वतmाहरुको माग थियो । त्यसै गरि गाउपालिकाले स्थानिय अवस्थाको सुहाउदो वातावरण तथा प्रदुषण नियन्त्रण ऐन र कार्यविधि तर्जुमा गर्ने,बाली अवशेष,फोहोर र प्लाष्टिक जलाउने कार्यलाई पुर्णतः दण्डनिय बनाउने कानुनको ब्यवस्था गर्ने,स्थानिय उद्योगका लागि प्रदुषण यिनन्त्रणको स्पष्ट मापदण्ड तोक्ने र नवीकरण प्रकृयामा अनिवार्य गर्ने,बार्षिक बजेटमा वातावरण संरक्षण,जनचेतना र सफा प्रविधिका लागि छुट्टै शिर्षकमा बजेट विनियोजन गर्ने लगायतमा प्रतिवद्धता ब्यतm गर्दै संवाद सकिएको थियो ।
संवादको संचालन गर्दै परासी प्रेस क्लबका अध्यक्ष मोहन पौडेलले सुस्ताबाट शुरु गरिएको अभियानलाई जिल्ला ब्यापी बनाउदै लैजाने बताएका थिए । संवादमा सहभागिलाई स्वागत गर्दै क्बलका पुर्व अध्यक्ष पत्रकार बेचु गौडले राज्य प्रतिको उत्तरदायित्व,समाज प्रतिको उत्तरदायित्वसँगै वातावरण प्रतिको दायित्व बोधका अवधारण आम जनमानसमा ल्याउनका लागि संवाद र अभियानको आवश्यकता औल्याएका थिए । उतm कार्यक्रममा वर्दघाट प्रेस क्लबका अध्यक्ष कुश्माकर ढकालले पनि पालिकाले अभियानमुखी कार्यक्रम सञ्चालन गर्दै गर्दा पत्रकारबाट गरिएका आपेक्ष सहज रुपमा पुरा गर्नका लागि लेखनवृति जस्ता कार्यक्रमलाई पनि समावेश गर्दै लैजानु पर्ने बताएका थिए ।
स्थानिय तथा बरिष्ठ पत्रकार आरपि उपाध्यायले विद्यालय क्षेत्रलाई समेत समेटेर यो अभियान सञ्चालन गर्नु पर्ने सुझाव ब्यतm गरेका थिए । सरावल प्रेस क्लबका अध्यक्ष उमेश विकले कुनै पनि अभियान र संवाद प्रेससँग समन्वय गरेर अगाडी बढे प्रभावकारिता बढदै जाने बताएका थिए । पाल्हीनन्दन प्रेस क्लबका अध्यक्ष हुसेन अंसारीले यो अभियान जिल्ला ब्यापी बनाउन आवश्यक रहेको बताएका थिए । महिला प्रेस क्लबकी अध्यक्ष कल्पना खरेलले साझा एजेण्डामा साझा अभियान आवश्यक रहेको औल्याएकी थिईन् । पत्रकार मुतिm तिवारीले महत्वपुर्ण विषयहरुलाई संवाद मार्फत साझा अवधारणा बनाउने कार्यलाई जोड दिएका थिए ।
