नवलपरासी,२७ साउन
पटक पटक भारतिय अतिक्रमणको चपेटामा पर्दै आएको नेपाली भुमिको सुरक्षार्थ सुस्ताबासी माथि भारतिय सिमा सुरक्षा बल एसएसबीले मुद्दा दायर गरे पछि सुस्ताबासी त्रसित बनेका छन् । एसएसबीसँग समान्य विवाद हुदा एसएसबी माथि आक्रमण भएको भन्दै १४ जना सुस्ताबासी माथि भारत विहार प्रदेशको पश्चिम चम्पारन जिल्ला अदालत बगहामा मुद्दा दायर भए पछि सुस्ताबासी त्रसित बनेका हुन् ।
आफ्र्नै खेत जोतिरहेको बेला भारतिय एसएसबीका जवानहरु आएर रोक्न थाले पछि गत फरवरी २४ तारिख २०२५ मा विवाद भएको थियो । भनाभन हुदै जादा सुस्ताबासी जम्मा भए पछि एसएसबी आफै भागेका थिए । प्रतिसोध स्वरुप उनीहरुले जम्मा भएका सुस्ताबासीको तस्विरको आधारमा नाम ठेगाना पत्ता लगाई उनीहरुले बाल्मिकी नगर थानामा एफआईआर दर्ता गराएको जानकारी पछि मात्र थाहा पाएको स्थानिय आमद खानले बताए । उनका अनुसार स्थानिय रँजन लोनियाले परापुर्व कालदेखी नै जोतभोग गर्दै आएको जग्गामा टेक्टरले जोत्दै आएको बेला एसएसबीका जवानहरु आएर यो विवादित र भारतिय क्षेत्रमा पर्ने जग्गा हो,भन्दै रोक्ने प्रयास गरेका थिए । २५ फरवरीमा एसएबीले एफआईआर दर्ता गरायो, उनले थपे,कुनै छलफल नै नगरि बाल्मिकीनगर थानाले २५ फरवरीमै जिल्ला अदालत बगहा पुगेर मुद्दा दर्ता गराई दिएका रहेछन् ।
खानका अनुसार आफु सहित अब्दुल कारिद खान,अब्ताब आलम खान,स्थार खान,रंजन लोनिया,गोरख लोनिया,भुल्लन लोनिया,दुखी यादव,जयनाराय शाह,आकाश साह,कमाल खानलाई मुद्दा दायर गरिएको छ । सुचना सुस्ता गाउमा आए पछि गाउ तथा छिमेकीहरु खेतमा पुगेका थिए । खेतमा स्थानियबासीको भिड बढ्दै जादा एसएसबी आफै त्यहाबाट फर्केका थिए, उनले भनि पछि त्यसैलाई मुद्दा गर्ने र दुःख दिईने आधार बनाउछन भन्ने लागेको थिएन् । पछि आफ्न्तहरुले मात्रै सो घटनामा सुस्ताबासीले एसएसबी माथि आक्रम्ण गरेको प्रपञ्च रचेर मुद्दा दायर गराएको उनले बताए । अदालतमा अब मुद्दाबारे कसरी गएर प्रतिउत्तर लगाउनेबारे जिल्ला स्तरबाट सहयोगको खोजीमा रहेको उनको भनाई थियो ।
तर नेपाली प्रशासन माथि पनि भर परेर त्यहाँ गईयो भन्ने हिरासतमा राख्ने भन्ने त्रास पनि उत्तिकै रहेको छ । यसका लागि अधिकारकर्मी र नागरिक समाज सहितको प्रशासन तथा राजनीतिक दल र जनप्रतिधिको सहयोगको आपेक्षा रहेको उनले सुनाए । नेपाली भुमि बचाउनमा स्वयम् सरकार र नेपाल राज्य लाग्नु पर्र्नेमा उल्टै भुमि बचाउने सुस्ताबासी माथि खत्तरा बढदै गएको उनको गुनासो थियो । सुस्तामा रहेका शसस्त्र प्रहरीको बेस क्याम्पमा एसएसबीका जवान आउने र शसस्त्र बेस क्याम्पका प्रहरीले स्वागत सत्कार गर्ने गर्छन् । तर तिनै एसएसबीले सुस्ताबासी माथि अनावश्यक मुद्दा चलाउदा नेपाली प्रशासन र प्रहरी मुक दर्शक बनेको देख्दा कहिले काही नैराश्यता उठ्ने गरेको उनको भनाई थियो । नेपाल भारतका काउण्टर पार्टका स्थानिय अधिकारीको बैठकमा सुस्ताका समस्या कहिलै उठाईदैन्,उनले थपे,नेपाल सरकारका तर्फबाट पनि नेपाल भारतको औपचारिक भ्रमणमा पनि सुस्ताका कुरा उठान भए पनि सुस्तेलीको कुरा कहिलै उठाएको सुनिदैन् ।
बेलामै आफुहरु जानकारी नपाएर त्यहाँ हाजिर भएनौ, उनले दुखेसो पोखे, अहिले तँ वारेन्ट जारि गरि सकेको छ । यो मुद्दा लुकि छिपि गर्ने र भुमि अतिक्रम्ण गर्ने योजनामा भारतिय एसएसबी रहेको आँशका रहेको खानले सुनाए । वारेन्ट जारी गरि राखे पछि पुनःएसएसबीसँग विवाद भए पुरानै मुद्दालाई आधार बनाएर गिरफ्तार गर्ने योजना उनीहरुको हुन सक्ने खानको भनाई थियो । मुद्दासँग तँ हामी डराउदैनौ, उनले भने, यस्ता मुद्दा हेर्ने हो,भन्ने सुस्तामा जन्मने वित्तिकै सुस्ताबासी माथि भारतियले मुद्दा लगाई हाल्छन् । तर दुखद आफ्ना खेतबारी मात्रै नभई नेपाली भुमिको भारतियको अतिक्रमणबाट जोगाउदै आउदा सोचे जस्तो नेपाल सरकार तथा स्थानिय प्रशासनको सहयोग पाईदैन् ।
सुस्तामा सुरक्षार्थ नेपाल प्रहरीको प्रहरी चौकी छ,शसस्त्र प्रहरीको बेस क्याम्प छ । तर ति आफै सुरक्षित छन कि छैनन ? भन्ने उनले दृष्टान्त सुनाउदै भने, झगडा गर्न आएका एसएसबीको गाडी सुस्ताबासीले नियन्त्रणमा लिदा तत्कालिन प्रमुख जिल्ला अधिकारी स्किम श्रेष्ठले त्यहाँका सुरक्षाकर्मीलाई तुरन्त त्यो गाडी भारत फिर्ता पठाउन निर्देशन दिइएकी थिईन् । उनीहरुले फिर्ता गरिदिए । यसरी सुस्ताभुमिका लागि लड्ने सुस्ताबासीको सुरक्षा भन्दा नेपाली सुरक्षाकर्मीले भारतिय सुरक्षाकर्मीको सुरक्षार्थ खटिएको मात्र अनुभुति भईरहेको उनले सुनाएका थिए । माओवादी द्धन्द्धकालको बेला भारतले जब देखी सिमा क्षेत्रमा सिमा सुरक्षा बल(एसएसबी) राख्ने कार्य गर्यो,सोही बेला देखी एसएसबीले आफ्ना कार्य प्रगति देखाउनलाई होला भारती भुमिा गिद्धेदृटि राख्दै आएका छन् । हालसम्म १४ हजार हेक्टर जग्गा अतिक्रमण गरेको अनुमान गरिएको छ ।
सन १८१६ मा नै भारतमा शासन गरिरहेका बेलायती इष्ट इण्डिया कम्पनी र नेपालको गोर्खा सामराज्यको बेला नेपाल र कम्पनी विच सुगौली सन्धि भएको थियो । सोही बेला नेपाल र भारत विचको सिमा निर्धारण भयो । सिमा निर्धारण गर्ने क्रममा सिमा स्तम्भहरु गाडिएका थिए । तर गण्डक नदि किनारमा सिमा स्तम्भ राखिएको थियो कि थिएन,यकिन भएन्, नदीलाई नै आधार मानी नेपाल भारत छुट्टिएको पनि सुन्दै आएका हौ,खाँनले भने,तर नेपाल भारत हुनु पुर्व देखी नै सुस्ताबासीले आफ्ना जग्गाको उपभोग गर्दै आएका थिए ।
अहिले पनि सो क्षेत्रमा कुनै सिमा स्तम्भ छैन्, उनले थपे, सुस्ताबासीले जोतभोग गर्दै आएका त्यहाँका धेरै जग्गा एसएसबीले भारतिय भुमिहिनलाई उक्साउदै अतिक्रमण गराउदै आएका छन् । सो क्षेत्र स्वम् भारतियले पनि सुस्ताकै हो भनि स्वीकार्ने गर्छन् । तर एसएसबीको निरन्तर सुस्ता भुमि माथि आँखा गडाएको देखिन्छ । बेला बेला विवाद गराउने मुद्दा लगाउने,आफुहरु भारतिय भएको हो,भन केही हुदैन,थप सुविधा दिलाईदिन्छौ पनि भन्ने जस्ता कार्य गर्दै आएका छन् । तर स्वभिमानी सुस्ताबासी आफुहरु नेपाली नै भएको र आफ्नो जग्गाका लागि निरन्तर लडि रहने बताउदै संघर्ष गर्दै आएको उनले सुनाएका थिए ।
