नवलपरासी,२६ साउन
विद्युत आपुर्ति सहज बनाउन जिल्लामा निर्माणाधिन ३२ केभिए प्रसारणलाईन आयोजनामा केही स्वार्थ समुहले अवरोध गराउदा अहिले उद्योग र ग्राहकलाई करोडौको नोक्सानी ब्यहोर्न परेको छ । जिल्ला स्थित रामग्राम र आसपासका औद्योगिक क्षेत्र तथा परासी क्षेत्रका विद्युत ग्राहकलाई पुर्ण भोल्टेज क्षमताको विद्युत आपुर्ति गर्ने आयोजनामा अवरोध भएर ढिलाई हुदा उद्योग र साधारण ग्राहकले १७ करोड बढि नोक्सानी ब्यहोर्न परेको हो ।
राष्ट्रिय प्रसारणलाई सुनवल सब स्टेसनबाट परासी सब स्टेसनमा ल्याउने गरि कन्ट्रक्सन वर्क अफ ३२ केभिए डबल सर्किट फ्राम सुनवल सब स्टेसन टु शान्तिचौर नामक आयोजना २०७८ चैत्र २२ गते सम्झौता भई निर्माणधिन रहेको छ । उतm अयोजनाको काम २०८२ असार २२ गते नै सम्पन्न हुनु पर्ने हो,तर केही स्वार्थ समुहको उक्साहटमा सुनवल ८ मा अवरोध गरिएको छ । सो अवरोधले म्याद भित्रै सम्पन्न हुने कार्य अहिलेसम्म रोकिएको नेपाल विद्युत प्राधिकरण परासी वितरण शाखाका सुचना अधिकारी इन्जिनियर रामशंकर शाहले बताए । उनका अनुसार अब तिन घण्टा मात्रै काम गर्न दियो भन्ने काम सम्पन्न हुन्छ । त्यसका लागि जिल्ला समन्वय समितिका प्रमुख भगौती यादव र नगरपालिकाका नगर प्रमुख विमला अर्यालले पहल पनि गरेका थिए । तर सो नेतृत्वलाई असफल बनाउने गरि लागेका केही स्वार्थ समुहले विना कारण अवरोध पुर्याई रहेका छन् ।
काम गर्ने वातावरण बनाई दिनका लागि जिल्ला तहका नेतृत्व र स्थानिय प्रशसानसँगै पनि पटक पटक बैठक र छलफल गरिएको उनले बताए । तर स्थानिय प्रहरी र प्रशासनले पनि चाँसो लिइएका छैनन् । सम्पन्न हुनै लागेको आयोजनामा अवरोध सृजना हुदा काममा ढिलाई भएको छ । उनका अनुसार २२.५ किलो मिटर दुरी रहेको सो विद्युत लाईन विस्तरका लागि कुल ७ सय ५३ वटा पोल मध्ये अब ६ वटा पोलमा मात्रै तार तान्न बाकी छ । तर त्यही काम रोकिएके छ, सुचना अधिकारी शाहले भने, यसका लागि स्थानिय प्रशासनले अवरोध गर्नेलाई नियन्त्रणमा लिई काम गराउन सहज गर्न सक्छ,तर त्यो कार्य हुन सकेको छैन् । सो आयोजना सम्पन्न गर्नका लागि ४ करोड ६८ लाख पोल र ८ करोड ९८ लाख ५६ हजार ८ सय ६८ गरि कुल १३ करोड १९ लाख बराबरको आयोजना लागत हो । अवरोधले करोडौ लगानीको आयोजनाले काम गर्न सकेको छैन्,भन्ने काममा ढिलाई हुदा औद्योगिक क्षेत्र तथा परासी क्षेत्रका ४० हजार भन्दा बढि साधारण ग्राहक कम भोल्टेजको विद्युत बाल्न बाध्य छन् ।
आयोजनामा अवरोध पुर्याउन ग्लोबल आईएमई बैंक सुनवल शाखाले पनि गलत विवरण सार्वजनिक गरिदिएर पनि स्वार्थ समुहले सोही गलत सुचनालाई आधार बनाई स्थानिय उक्साउने गरेका छन् । जबकी जिल्ला समन्वय समितिको बैठकमा बंैकले आफ्नो गल्ति स्वीकार गरि रहेको छ । सो बैंकले उतm प्रशारण लाईनलाईन भएको स्थानमा ३३ हजार भोल्टलाई ३३ हजार किलोभोल्ट भनेर गलत सुचना प्रवाह गरेको थियो । सो विद्युत प्रसारणलाईन विस्तार भएको स्थानमा तारको २ मिटरसम्मका जग्गालाई धितो नमान्ने विवरण सार्वजनिक गरेको थियो । नेपाल विद्युत प्राधिकरणको मापदण्ड अनुसार ११ केभि लाईनको १.२५ मिटर दुरी,३३ केभि लाईनमा २ मिटर दुरी र ६६ केभि लाईनमा २.७५ मिटर दुरीलाई प्रभावित क्षेत्र मानेको छ । त्यसलाई नै आधार मानेर बैकले धितो मुल्याँकन नगरिदिइने भनेर हल्ला फिजाएर स्थानिय उक्साउने कार्यमा स्वार्थ समुह लागेका छन् । उतm आयोजनाको ९९.२ प्रतिसत काम सम्पन्न भएको छ । तार र पोल खानेपानी पाईपलाईन भित्र नै राखिएका छन् । तर समान्य अवरोधले करोडौको आयोजना प्रभावित भएका छन् । उद्योग र जनतालाई करोर्डाैको क्षति ब्यहोर्न परेको छ ।
सुचना अधिकारी शाहका अनुसार आयोजनाको कामको अवरोध हटेर जति सक्दो छिटो सम्पन्न भयो भने नेपाली विद्युत आपुर्ति हुन्छ । सो आयोजना मार्फत नै नेपाली लाईनको २३० भोल्टको विद्युत आपुर्ति गर्न सहज हुन्छ । तर अवरोधका कारण परासी क्षेत्र तथा सो क्षेत्रका उद्योगले भारतिय विद्युत प्रयोग गर्न बाध्य छन् । त्यसको भोल्टेज मात्र १७० रहेको छ । यसले विद्युतको कार्य क्षमतामा ३५ प्रतिसत फरक हुन्छ । कम भोल्टेज विद्युत जादा विद्युत मिटरमा करेन्ट प्रवाह भएको देखिन्छ । जस्ले विद्युत युनिट गणना विद्युत मिटरले गरि रहन्छ । तर पुरा भोल्टेज नहुदा कार्य क्षमता कम हुन्छ । यसले गर्दा उद्योग तथा ग्राहकले युनिटको पुरा मुल्य तिरे पनि पुरा क्षमताको काम लिन नसक्नु नोक्सानी हो । यदि बेलामै पुर्ण भोल्टेजको विद्युत पुर्याउन सकिए भन्ने गा्रहक तथा उद्योगले पुरा क्षमतामा काम लिन पाउछन् । नोक्सानीबाट जोगिन्छन् । राष्ट्रिय प्रसारणलाईनको विद्युत आपुर्ति नहुदा परासी क्षेत्रमा ६ महिनासम्म भारतिय विद्युत आपुर्ति गर्न परेको छ ।
साधारण ग्राहकले ५० युनिट विद्युत खपत गर्न भन्ने त्यसको क्षमतामा ३५ प्रतिसत थप आर्थिक भार बहन गर्न परेका छ । जुन त्यो ग्राहकले १७ युनिट बराबरको बढि रकम तिर्न परेको छ । यदि ६ महिनासम्म यसरी ति ग्राहकले बढि युनिटको ९ सय बढि रकम तिर्नु पर्ने अवस्था देखिएको छ । यसरी ४० हजार ग्राहक परासी क्षेत्रमा छन्, उनले भने, ति ग्राहकले पनि ३ करोड ६० लाख रकम बढि बुझाउन परेको छ । त्यसै गरि औद्योगिक क्षेत्रमा पनि १० मेगावाट विद्युत खपत भई रहेका छन् । प्रति घण्टा उद्योगले ३१ हजार ५ सय रकम बढि तिर्न परिरहेको अवस्था छ । त्यसलाई पुरा अवधिको हिसाब गर्ने हो भन्ने १३ करोड ६० लाख ८० हजार बढि रकम तिर्न परि रहेको छ । तर यो हिसाब किताब गरेर स्थानिय नेता,जनप्रतिनिधि र स्थानिय प्रशासनले जनता र राष्ट्रका लागि काम नगरिदिइ रहेको अवस्था देखिन्छ । जनता र राज्यबाटै उठेका करबाट सेवा सुविधाको भोग गर्ने जनप्रतिनिधि तथा स्थानिय प्रशासनका कर्मचारी तथा प्रहरी कानमा तेल हालेर बसेको कुरा दुखद भएको नागरिक समाजका पुर्व अध्यक्ष सम्भु उपाध्यायले बताए ।
यता जिल्ला समन्वय समिति(जिसस)ले पटक पटक पहल गर्दै आएको जिसस प्रमुख भगौती प्रसाद यादवले जानकारी गराएका छन् । बैंकको सुचनाले यदि स्थानिय भ्रमित छन्,भने सो बैंकले आफ्नो गल्ति स्वीकार गरि सकेको हुदा बैंकबाट सार्वजनिक विज्ञप्ती जारी गर्न लगाउने उनले बताए । काम जन कानुन सम्मत छ,भने अवरोध गर्नेलाई प्रहरीले कानुन अनुसार पक्राउ गरि मुद्दा चलाउनु पर्ने हो,उनले भने, स्थानिय प्रशासन र प्रहरीले सक्रियता देखाउनु पर्छ । सरोकारवाला कार्यालयले पनि काम सम्पन्न गर्नका लागि स्थानिय प्रशासनसँग समन्वय र सहकार्य गर्नु आवश्यक छ । गुनासो मात्रै गरेर हुदैन,सकारात्मक पहल गर्न आवश्यक देखिन्छ । त्यसबारे जिल्ला स्तर तथा राजनीतिक दलहरु सहमति दिई सकेको कुरा समेत उनले जानकारी गराएका थिए ।
