नवलपरासी,५ भदौ
साविक त्रिवेणीसुस्ताको भुमिलाई लुम्बिनीकै सुस्ता गाउपालिकामा गाभिनु पर्ने माग गाउपालिकाले गरेको छ । सुस्ता गाउपालिकाको गाउसभाले नै निर्णय गर्दै हाल गण्डकी प्रदेशको विनयीत्रिवेणीको वार्ड दुईवटा वार्ड सुस्तामा गाभेर लुम्बिनी प्रदेशमा राखिनु पर्ने माग राष्ट्रपति समक्ष राखिएको गाउपालिका अध्यक्ष टेकनारायण उपाध्यायले जानकारी गराएका हुन् ।
गत बर्ष जिल्ला सभाले समेत विनयीत्रिवेणीको त्रिवेणीधामलाई लुम्बिनी प्रदेशमा राख्ने गरि संघिय मन्त्रालयमा पठाएको थियो । संविधान संसोधन गर्दा समस्या झेल्दै आएका त्रिवेणीधामबासीको समस्या समाधानका लागि माग गरिएको थियो । विगतमा पनि सुस्ता गाउपालिका ७ वटा वार्ड बन्ने गरि नक्साँकन भएको थियो,अध्यक्ष उपाध्यायले भने,पछि संविधान घोषणा हुने क्रममा २ त्रिवेणीधाम र गण्डक ब्यारेज सहितको दुई वार्डका भुमि विनयीत्रिवेणीमा गाभिएको थियो । शुरुमा त्यहाँका केही बासिन्दाले गण्डकी प्रदेशमै राखिएकोमा खुशी ब्यतm गर्दै दिपावली गरेको भए पनि अहिले सास्ती भोग्न परेको महशुस गर्न थालेका छन् ।
उता लुम्बिनी प्रदेश र गण्डकी प्रदेश दुई भागमा विभाजित हुन पुगेका त्रिवेणीधामका बासिन्दाले दुम्किबास —त्रिवेणी सडक नबने लुम्बिनी प्रदेशमै फर्कनका लागि संघर्ष गर्न बताउदै आएका छन् । दुम्किबास —त्रिवेणी सडकलाई भारतिय नाकासँग जोड्ने गरि साविक त्रिवेणीसुस्ता गाविसका बासिन्दालाई लुम्बिनी प्रदेश र गण्डकी प्रदेशमा विभाजित गरिएको थियो तर हालसम्म सो सडक नबन्दा सास्ती झेल्दै आएका छन् । जिल्लाको सुस्ता गाउपालिकासँग जोडिएको पुर्वि नवलपरासी(नवलपुर) बिनयीत्रिवेणी गाउपालिकाका दुई वटा वार्डका जनतालाई अहिले राज्य पुर्नसंरचनाले दुर्गम बनाएको महशुस हुन थालेको बताएका थिए ।
राज्य पुर्नसंरचना हुदा साविका नवलपरासीलाई दुई जिल्लामा टुक्रयाएर विनयीत्रिवेणी गाउपालिकाका दुई वार्ड चुरेडाडाको दक्षिण तर्फको भागलाई मिसाइदा हाल यि दुई वटा वार्डका जनतालाई दुर्गमको जिल्ला जस्तै सास्ती ब्यहोर्न परेको उनीहरुको दुखोसो छ । गण्डकी प्रदेशमा राखिएको विनयीत्रिवेणी गाउपालिकाको दक्षिणी दुई वार्डका जनतालाई आफ्नै दुम्किीबास स्थित गाउपालिका पुग्न पनि पश्चिम नवलपरासीको सुस्ता,प्रतापपुर गाउपालिका हुदै वर्दघाट नगरपालिका भएर जानु पर्ने बाध्यता बनेको छ । विनयीत्रिवेणी गाउपालिकाको दुम्किबास पुग्नका लागि ४० किलोमिटर पुर्व पश्चिम राजमार्ग भएर जानु पर्ने बाध्यता रहेको स्थानिय आरपि उपाध्यायले बताएका थिए ।
साविक त्रिवेणी सुस्ता गाविसलाई टु्क्रयाएर केही भाग लुम्बिनी प्रदेशको सुस्ता गाउपालिका र केही भाग गण्डकी प्रदेशको बिनयीत्रिवेणी गाउपालिकामा राखियो । स्थानिय जनतालाई केही नेताको स्वार्थबस गण्डकी प्रदेशमा राखियो र अहिले सुगमका जनता दुर्गमको जस्तै समस्या ब्यहोर्न बाध्य भएका छन् । भारतसँग नाका खोल्ने स्वार्थले अभिप्रेरित गण्डकी प्रदेशका नेताहरुले साविक त्रिवेणी सुस्ता गाविसका केही भाग टु्क्रयाएर गण्डकी प्रदेशमा समावेश गरे र अहिले ति दुई वार्डका जनतालाई सास्तीको कारण बनेको छ ।
दुम्किबासबाट चितवन निकुन्ज हुदै दुम्किबास—त्रिवेणी सडक बनाई गण्डक ब्यारेजको उपयोग गरि भारतीय नाकासँग गण्डकी प्रदेश जोड्ने काम त भयो । तर निकुन्ज भित्र सडक नबन्दा अहिले यि दुई वार्डका जनतालाई आफ्नै गाउपालिका पुग्न सास्ती ब्यहोर्न परेको छ । निकुन्ज विश्व सम्पदामा परेको क्षेत्र हो । नेपालले मात्रै चाहेर पनि निकुन्ज भित्र केही गर्न सक्ने अवस्था छैन । केही अन्तराष्ट्रिय प्रावधानलाई पालना गर्नु पर्ने हुन्छ । बन्यजन्तुको सुरक्षा अवस्थालाई हेरेर निकुन्ज भित्र सडक बनाउन निकुन्जले दिन्छ भन्ने लाग्दैन । गण्डकी प्रदेश सरकारले यदि ति सडक बनाउन सक्दैन,भने संसोधन प्रस्ताव ल्याएर बिनयीत्रिवेणीका दुई वार्डलाई लुम्बिनी प्रदेश भित्र राख्न दिनु पर्छ । जस्ले यहाँका जनतालाई राहत हुन्छ । गण्डकी प्रदेश होस वा लुम्बिनी सबै नेपाली जनता हुन । प्रदेश सरकारको स्वार्थका लागि नेपाली जनतालाई सास्ती दिनु पर्ने मान्यतालाई त्याग गर्नु पर्छ ।
संविधान अनुसार एक दशकसम्म संरचना हेरफेर गर्न नपाउने प्रावधान अनुसार यहाँका जनता चुप लागेर बसेका छन् । संविधान संसोधन हुने कुरा उठ्ने हुदा यस क्षेत्रका दुई वटा वार्डलाई लुम्बिनी प्रदेशमै राख्न दिनु पर्छ । त्रिवेणी–दुम्कीबास सडकमा निकुञ्ज बाधक बनेको छ । लुम्बिनी प्रदेशको बर्दघाट हुँदै करिब ४० किमि यात्रा गर्नुपर्छ भने यो सडक सञ्चालनमा आएमा २१ किमिमा पालिका र वडा जोडिने छ । नवलपुर — गण्डकी प्रदेशलाई भारतसँग जोड्ने एक मात्र नाका पूर्वी नवलपरासीको विनय त्रिवेणी गाउँपालिकाको त्रिवेणी ब्यारेज हो ।
२०६२ सालमा ट्रयाक खोलिएको त्रिवेणी बहुवन खण्डमा काम हुन नसक्दा प्रदेश सरकारको गौरवको आयोजना नै अलमलमा छ । त्रिवेणीदेखि पूर्वपश्चिम राजमार्गसम्मको करिब २१ किलोमिटर सडक खण्डमा २०६४ सालमा सवारी साधन सञ्चालन हुन्थे । तर, निकुञ्जले ७ किमि आफ्नो क्षेत्रमा पर्ने भन्दै काममा रोक लगाए पछि सवारी साधन पनि ठप्प भएका थिए । साबिकको त्रिवेणी सुस्ता, नयाँ बेलहानी र दुम्किबास गाविसको पहलमा बहुवनदेखि गजेन्द्रमोक्ष धामसम्म ११ किमि सडकको ट्रयाक खोल्ने काम स्थानीयले गरेका थिए ।
निकुञ्जले युनेस्कोमा सूचीकृत भएकाले अनुमति लिनुपर्ने भन्दै केन्द्र सरकार र निकुञ्जले यो कामलाई अगाडि बढाउन चासो नदिएको स्थानीयको गुनासो छ । निकुन्जले ति क्षेत्रबाट सडक बनाउन दिन्छ भनि लागेको छैन,गाउपालिका अध्यक्ष उपाध्यायले भने, सडकको आसमा ति दुई वार्डका जनतालाई सास्ती दिनु हुदैन्,उनीहरुलाई लुम्बिनी प्रदेशमै राखेर सहज सेवा दिनका लागि सुस्ता गाउपालिकामा बिनयीत्रिवेणीको दुई वटा वार्ड गाभिनु पर्ने माग सुस्ता गाउसभाले महशुस गरि संसोधनका लागि मागपत्र पठाएको छ । यसमा विनयीवित्रेणी गाउपालिकाले समेत सहमति जनाईदिनु पर्छ । नाका स्वार्थले गण्डकी प्रदेश सरकारले पनि जनतालाई बन्धक बनाउने कार्य ठिक नभएको उनको भनाई थियो । अन्तराष्र्टि«य नाका कुनै प्रदेशको हुदैन, उनले प्रश्न गर्दै भने, अहिले लुम्बिनी प्रदेशले पनि चिनसँग नाका पाउनु पर्ने तँ खोजेको छैन ?
