गुल्मी(चन्द्रकोट),६ जेठ
लुम्बिनी प्रदेश भित्रै भारत काश्मिरको पर्यटकिय अनुभुति गराउने गरि तयार गरिएका गुल्मी जिल्ला चन्द्रकोटका पर्यटकिय क्षेत्र ब्यवस्थित गराउदै पर्यटकिय गन्तब्य बनाउनमा गाउपालिका लागेको छ । झरना पार्क लगायत पहाडी मनोरम दृष्यहरु रहेको चन्द्रकोट गाउपालिका भित्रको पर्यटकिय स्थलहरुलाई देशी विदेशी पर्यटकिय गन्तब्यको रुपमा विकास गर्दै आवश्यक पुर्वाधार थपिदै आएको गाउपालिकाले जनाएको हो ।
चन्द्रकोट गाउपालिकाको मुख्यालय रहेको शान्तिपुर बजार अति नै मनमोहक,सुन्दर र ब्यवस्थित बन्दै गएको छ । सुन्दर सफा बन्दै गएको चन्द्रपुर बजार चन्द्रकोट गाउपालिकाका लागि मात्रै नभई वागलुगँ जिल्लाका केही गाउका लागि किनमेल गर्ने बजार थलो हो । पहाडको विचमा ब्यवस्थित बजार हो । बजारमा प्रवेश गर्नु पुर्व नै झरना क्षेत्रलाई ब्यवस्थित गरि झरना पार्क बनाइएकोले पनि चन्द्रकोट एक पर्यटकका लागि आकर्षणको केन्द्र बनेको छ । पार्कमै खेलमैदान,खाजा खाने रिर्सोर्ट ब्यवस्थापनसँगै स साना बैठक गर्न मिल्ने पुर्वाधार पनि संगै निर्माण गरिएको छ ।
बजार भन्दा फरक डाडामा बसाई गर्न चाहनेका लागि चन्द्रकोट ४ मा टिमिरे मगर (घरबास) होम स्टे पनि सञ्चालनमा ल्याइएको होम स्टेका सञ्चालक सन्तोष पुनले बताए । १९ सय मिटरको उचाईमा रहेको मगरको बाक्लो बस्ति रहेको गाँउमा होम स्टे सञ्चालनमा ल्याएको उनको भनाई थियो । पर्यटकहरुकै आग्रहमा बजार भन्दा फरक अनुभुति गराउने गरि होम स्टे सञ्चालनमा ल्याएका हौ, उनले भने, यसलाई नियमित रुपमा ब्यवस्थित गर्दै गएका छौ ।
अहिले ५० जनालाई बास ब्यवस्था मिलाउन सकिने गरि होम स्टेमा विभिन्न समुहगत रुपमा आएका पर्यटक बास बसेर फर्केर गएका छन् । ग्रामिण पर्यटन मञ्चमा आवद्ध रहेको उतm होम स्टे ले पनि चन्द्रकोट पर्यटनलाई प्रोत्साहित गर्दै आएको छ । सो होम स्टेमा बास बस्नेलाई अन्य मनोरम दृष्यावलोकनका लागि गाँउ भन्दा माथि रहेको टिमुरे ताल क्षेत्र रहेको छ । तालमा बोटिगँ गर्ने,वरिपरी रमाइलो सुन्दर पहाडी दृष्यको दृष्यावलोकन गर्ने गरि पुर्वाधार निरन्तर निर्माणाधिन छ ।
मनोरन्जनात्मक पुर्वाधारसँगै अध्यात्मिक अभ्यास गर्न सक्ने खालका ऋषिहरुको तपस्थली समेतलाई ब्यवस्थित गरिदै आएको गाउपालिकाले जनाएको छ । नेपालमै धनधान्याञ्चल महायज्ञ गरि समाजिक कार्यमा गरिनु पर्ने अवधारणाको विकास गर्ने ऋषिको तपस्थलि यहिँ चन्द्रकोटमै रहेको गाउपालिका अध्यक्ष युवराज खत्रीले बताए । यसले गर्दा पनि अध्यात्मिक अभ्यासका लागि पनि यो गाउपालिकाको पुरै भारतबर्षमा पहिचान गराउन सक्ने आधार रहेको छ । सो स्थानको संरक्षण र विकासमा गाउपालिका लागेको छ । त्यसै गरि धेरै जातजातीको कुल पुजा गर्दै आउने तथा गोर्खा आर्मिमा जाने वा फर्कनेले पुजापाठ गर्ने देवराली भगवतीको मन्दिर प्रसिद्ध छ ।
यसै गरि चन्द्रकोटको आर्को महत्वपुर्ण स्थान हो, दिवब्रुगँ दह जुन अहिले एक पार्कको स्वरुपमा देखिन्छ ।
प्राचीन कालमा दह भए पनि अहिले सो दहको पानी सुकेर चौरको स्वरुप लिइएको छ । यस क्षेत्रका स्थानियसँग परामर्श गरि यो क्षेत्रमा बुद्धको अध्यात्मिक शिक्षा विपश्यना ध्यान केन्द्र बनाउन सक्ने पनि सोच रहेको गाउपालिकाका प्रमुख प्रशासकिय अधिकृत बुद्ध प्रकाश पौडेलले बताए । बुद्धको ध्यान विधि विपश्यना केन्द्र बनाउन सके बौद्ध धार्मिक पर्यटनलाई पनि जोड्न सक्ने आधार बन्न सक्छ,उनले भने, यसका लागि हामी स्थानियसँग परामर्श गछौ । चन्द्रकोट पर्यापर्यटन,धार्मिक,साँस्कृतिक पर्यटनसँगै इतिहास र प्राचीनताको पहिचान गरि नयाँ पुराना पहिचानलाई पनि पर्यटन पुर्वाधारसँग जोड्ने उनले योजना सुनाएका थिए ।
जस्मा नेपाल एकिकरण पहिला बाईसे चौविसे राज्य मध्येको १७ औ राज्यको रुपमा रहेको चन्द्रकोट दरबार अवशेष अहिले पनि कायम रहेको छ । थापाहरुको राज्य रहेको चन्द्रकोट दरबार चन्द्राकार अवस्थामा रहेको हुदा पनि यो राज्यको नाम चन्द्रकोट भएको हुनु पर्ने स्थानियले बताएका छन् । नगरराज्य र गणराज्यको रुपमा रहेका विगतका राज्य एकिकरण गर्दै राष्ट्रिय राज्यको स्वरुप दिन थालिए पछि चन्द्रकोट राज्य सेन सामराज्य भित्र आएको थियो । पछि सेन सामराज्य गोर्खा सामराज्यको अधिनमा पुगे पछि गोर्खा समाराज्यमा समाहित भयो ।
गोर्खा विस्तार हुदै पछि नेपाल राज्यको रुपमा स्थापित छ । केन्द्रिकृत शासन प्रणालीको अन्त हुदै नेपाल अहिले संघिय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रमा परिणत भए पश्चात चन्द्रकोट गाउपालिकाकाको रुपमा पुनःपहिचानमा आएको छ । अहिलेका गाउपालिका र नगरपालिका पनि एक नगरराज्यकै स्वरुपमा हुदा स्थानिय सरकारहरुले विगतमा गुमाएका पहिचानहरु अहिले पुर्नस्थापित गर्नमा लागेका छन् । प्राचीन इतिहास र संस्कृति फर्काउदै एक राज्यबाट आर्को राज्यसँग पहिचान गराउदै पयृटकिय गन्तब्य बनाउने सम्भावना विकसित भए पछि अहिले चन्द्रकोट गाउपालिकाले पनि आफ्नो प्राचीन पहिचान सहित अन्य पर्यटकिय पुर्वाधार बनाउने र पर्यटकलाई आकर्षित गरिने योजनामा रहेको गाउपालिकाका प्रमुख प्रशासकिय अधिकृत पौडेलले बताए ।
